در این مقاله، تمام قالبهای شعر فروغ فرخزاد، مورد بررسی قرار گرفته است. اگر سه عنصر وزن، قافیه، و شیوه نوشتاری را، عناصر موثر در به وجود آمدن قالب های شعر بدانیم، قالب های موجود در پنج مجموعه شعر او را، می توانیم به قالبهای: نیمه سنتی، چهار پاره نو،(عامی- آهنگی) نیمایی و نیمایی نو(سبک شخصی فروغ) تقسیم نماییم. عنوان های (عامی – آهنگی) و نیمایی نو (سبک شخصی فروغ)، عناوینی است که با توجه به شکل اشعار، به بعضی از اشعار فروغ فرخزاد نسبت داده شده است. بحث محوری این مقاله، درباره قالب نیمایی نو( سبک شخصی فروغ) است که ضمن نقد و رد نظر بعضی صاحب نظران، نظریه جدیدی ارائه گردیده و نوعی آشنایی زدایی، نسبت به قالب نیمایی، برای نزدیک شدن شعر به طبیعت نثر که در این اشعار وجود دارد، نشان داده شده است.

با ورود زنان به عرصه های مختلف اقتصادی، فرهنگی، آموزشی و ... بویژه در نیمه دوم قرن بیستم (بعد از جنگ جهانی دوم)، فعالیتهای محدود زنان تا حدودی گسترش یافت و نظریه فمینیستی به عنوان یک مبحث پژوهشی مطرح گردید. از این فرآیند که حتی به عنوان جنبش جهانی زنان نیز از آن یاد میشود، ادبیات تدریجی فمینیسم بوجود آمد. نظریه فمینیستی، هم اکنون، یکی از رویکردهای پژوهشی درباره زنان است که به تبیین ویژگیهای بنیادی زندگی اجتماعی و تجربه انسانی از دیدگاه زنان میپردازد. اگرچه در دوران معاصر، هنوز فاصله بسیاری تا برابری ایفای نقشِ بین زن و مرد مشاهده میشود، ولی حاصل کوشش و تلاش جنبش همگانی زنان نسبت به رفع این نابرابریها و تغییر دیدگاهها، شایسته توجه است. بنابراین شفاف کردن هویت و حقایق زنان و دریافتن بازتاب تجربه های آنان در ادبیات، از بنیادیترین رویکردهای نقد ادبی است که ضرورت بررسی شاخص ترین شعر زنانه فارسی - فروغ فرخزاد - را ایجاب میکند.این پژوهش، با نگاهی به پیدایی مکتب اصالت زن (فمینیسم) و ویژگیهای آن، با رویکردی جدید، به بیان برخی از اندیشه ها و مفاهیم شعری فروغ فرخزاد میپردازد.

عارفان در اثبات مسأله «وحدت وجود» که اساس علم عرفان است تلاش های متعددی کرده و ادله گوناگونی ارائه کرده اند. این پژوهش، ضمن بهره مندی از ادله عرفا، می کوشد بعد از تبیین معنا و محتوای وحدت وجود در عرفان، روش نوینی در اثبات محتوای وحدت وجود ارائه کند. در این پژوهش، پنج مرحله برای اثبات همه محتوای وحدت شخصی وجود، تنظیم شده است: (1. وجود مطلق به اطلاق مقسمی تحقق خارجی دارد؛ 2. وجود مطلق، واجب بالذات است؛ 3. وجود مطلق واجب بالذات، واحد است و کثرت بردار و مشکک نیست؛ 4. موجودات (مخلوقات)، حقیقتا وجود نیستند؛ 5. کثرات، اطوار، شئون، مظاهر و آیات آن وجود حقیقی هستند) و برای هر یک، براهینی بیان شده و بعد از جمع بندی، همه محتوای وحدت وجود، اثبات شده است.

مهدی اخوان ثالث، یکی از نوپردازان معاصر ایرانست که درشکل گیری سبک شعر نو تاثیر داشته است. در این پژوهش، به بررسی جلوه هایی از موسیقی و هارمونی وزنی اشعار نیمایی این شاعر پرداخته شده است.در این مقاله پس از مقدمه چینی مختصری درباره شعر نو و موسیقی آن مطالبی درباره نوجویی نوشته شده، سپس تمام بحرهایی که اخوان اشعار نیمایی خود را در آنها سروده با ذکر نمونه معرفی شده است و در نهایت نتایج و تحلیلهای حاصل از این تحقیق بصورت مفصل بیان شده است.هدف از انجام این پژوهش، مشخص نمودن جایگاه سبک و اوزان عروضی اشعار نیمایی اخوان ثالث است که البته ذکر نمودار مثالها و بحوری که این شاعر از آنها استفاده کرده است، ضرورت دارد.

در این مقاله، موسیقی شعر فروغ فرخزاد، بانگاهی سبک شناسانه مورد بررسی قرار گرفته است. با توجه به اینکه طبیعی بودن، جز مولفه های اساسی در همه‎ عناصر شعری اوست موسیقی نیز در بافتی کاملا طبیعی و حسی ارایه شده که در این نوشتار به برجستگی و تمایز وزن شخصی (موسیقی بیرونی) شعر او و نیز به نقش قافیه و ردیف به عنوان ارکان موسیقی کناری و برجستگی خاص موسیقی درونی به خصوص تکرار در همه سطوح، پرداخته شده است.

در این مقاله، موسیقی شعر فروغ فرخزاد، با نگاهی سبک شناسانه مورد بررسی قرار گرفته است. با توجه به اینکه طبیعی بودن، جزء مولفه های اساسی در همه عناصر شعری اوست موسیقی نیز در بافتی کاملا طبیعی و حسی ارایه شده که در این نوشتار برجستگی و تمایز وزن شخصی (موسیقی بیرونی) شعر او و نیز به نقش قافیه و ردیف به عنوان ارکان موسیقی کناری و برجستگی خاص موسیقی درونی، علی الخصوص تکرار در همه سطوح، پرداخته شده است.

حسین منزوی از شگردهای مختلفی برای تشخّص بخشیدن به زبان شعری خود استفاده کرده است. از همین روی، یکی از را ههای شناخت هنرهای ادبی وی که میتواند گامی برای شناخت مختصات سبکی منزوی باشد، بررسی جنبه های گوناگون زبان شعر اوست. منزوی با استفاده از زبان، توصیفات، تصاویر و اندیشه های تازه در شعر، یکی از نوآوران این عرصه محسوب میشود. در این مقاله کوشش شده است به بررسی ویژگیهای سبک شخصی شعر منزوی (با تکیه بر غزلیات) بعنوان یکی از پیشگامان و پیشاهنگان غزل، در سه حوزه زبانی (آوایی، واژگانی و نحوی)، ادبی (تشبیه، استعاره، کنایه، مجاز و بدیع) و فکری (مضامین و محتوای اشعار) پرداخته شود. لازم بذکر است منبع مورد استفاده نویسندگان «مجموعه اشعار» حسین منزوی است که به کوشش محمد فتحی در سال 1387 چاپ شده است.

غزل یکی از قالبهای پرکاربرد شعرفارسی است. این قالب در ادوار مختلف شعری مورد توجه شاعران بوده است. پس از انقلاب اسلامی ایران (1357 خورشیدی)، شاعران اقبال تازه ای به غزل نشان داده اند بطوری که اندیشه و احساس آنها در این قالب نمود پیدا کرده است. غزل امروز ( نئوکلاسیک)، در اشعار فروغ فرخزاد، سیمین بهبهانی، حسین منزوی و منوچهر نیستانی و محمدعلی بهمنی و قیصر امین پور و نیز شاعران جوانتر ازجمله مهدی فرجی، حامد عسگری، محمد رضا طریقی و شهراد(حسین) میدری دیده میشوند. در این مقاله، پژوهشی سبک شناختی بر روی اشعارمیدری (با تکیه بر غزلیات) انجام شده است. در این جستار موضوعاتی از قبیل موسیقی شعر، ساخت ترکیبات تازه، موسیقی بیرونی، کناری و درونی، واج آرایی، واژه های پربسامد، باستان گرایی، تشبیه، استعاره، تلمیح و مولفه فکری شاعر بررسی شده است.

زمینه و هدف: اشعار ایرج میرزا، بعنوان مطرحترین شاعرِ روزگار ما، شایستۀ مداقۀ بسیار است و مباحث سبک شناسی بسبب اشتمال بر دانشهای گوناگون ادبی، روشی مهم در بررسی آثار ادبی است؛ بنابراین بررسی سبک شناسانۀ اشعار ایرج میرزا، از دو جهت ضروری است؛ یکی جبران کمکاری ما در باب شاعری بزرگ و دیگر اهمیت بحثهای سبک شناسی. هدف از این پژوهش، معرفی سبک شخصی ایرج میرزا بعنوان شاعری صاحب سبک است؛ چنانکه باقر صدری نیا اشعارش را «استثنایی» در دورۀ مشروطه برمیشمرد و غلامحسین یوسفی او را برخوردار از بلاغتی خاص معرفی میکند. روش مطالعه: پژوهش حاضر، مطالعه ای نظری است که به شیوۀ توصیفی-تحلیلی، بر دیوان اشعار ایرج میرزا انجام شده است. این دیوان اشعار به اهتمام محمدجعفر محجوب در نشر اندیشه منتشر شده است. در پژوهش پیشِ رو و در بررسی سبک شخصی او، تنها وجوه غالب ذکر شده، به این معنی که ممکن است در اشعار ایرج میرزا استعاره های نابی هم وجود داشته باشد اما چون وجه غالب نیست، به آن اشاره نشده است. یافته ها: ایرج میرزا ویژگیهای پربسامد سبک شخصی و ابتکاراتش را در محور همنشینی و در سطح زبان نشان میدهد و در این راستا غلبه در اشعار او با تشبیه و کنایات و ضرب المثلهای زندۀ امروزی است و مجاز و استعاره و بطور کلی انحراف از نرم در محور جانشینی در شعرش دارای بسامد اندکی است. نتیجه گیری: تشبیهاتی با وجوه شبه بدیع، کنایات و مثلهای زندۀ معاصر، دارا بودن گنجینۀ گسترده از لغات و مفردات نو و کهن و دخیل و قدرت احضار بهنگام آنها، همراهی و موافقت کم نظیر واژه ها در زنجیرۀ نحوی، گزینش واژه ها با رعایت تناسبات آوایی و معنایی، قدرت ساخت واژه ها و صفات نو در هنگام نیاز و انتقادات اجتماعی در کنار طنزی ملیح، شاعری متفاوت و صاحب سبک از او ساخته است.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.